Dintsho tsa AIDS di wetse tlase - Makgato
Zolani Kraai | Wednesday December 9, 2015 16:23
Se se builwe ke Tona wa Lephata la Botsogo, Dorcus Makgato, kwa letsatsing la segopotso sa ntwa kgatlhanong le mogare le bolwetse jwa AIDS kwa Tonota bosheng. Makgato a re e re ka jaana batho ba ba tshelang le mogare wa HIV ba na le seabe se segolo mo go tlhabololeng itsholelo ya lefatshe la Botswana, sebesaphiri ke gore dipalo tsa go amiwa ke mogare ga batho ba ba senang nao di tsweletse ka go gola.
“Ke tshwenngwa gape ke gore Batswana ba santse ba goga dinao mo go itlhatlhobeleng mogare wa HIV ka seemo sa lesome le motso mo lekgolong (11%). Gape, seemo sa kanamo ya mogare se kwa go bobedi le sephatlo (2.5%).
Makgato a re ere ntswa dikgwetlho tsa go lwantsha mogare wa HIV dile teng, dintsho tse di bakwang le bolwetse jwa AIDS tsone di fokotsegile fela thata go tswa kwa go 21,000 go ya go 6,000, ka ngwaga wa 2003 go fitlha monongwaga. Ere ntswa maduo a nametsa, Makgato a re go botlhokwa gore seabe sa batshelalemogare wa HIV ba akarediwe mo mananeong a go loga mananeo a go lwantsha HIV.
A re seabe sa bone seka utlwala thata mo go rutuntsheng bakaulengwe ka bone le ka go di goga kwa pele mo go tsibogeleng lekgobo le kgethololo e e ba lebaneng.
E ntse e le kwa Tonota, Mookamedi wa Lekalana le le neilweng boikarabelo jwa go okamela mananeo otlhe a go thusa go lwantsha HIV le AIDS la NACA, Grace Muzila o boletse fa lekgotla leo le na le ditogamaano tsa go rerisanya le makgotla a batho ba ba tshelang le mogare wa HIV go bona ka fa go ka dirwang ka teng go netefatsa gore ba bona dithuso tse di lebang go tswa mo pusong go tlhomamisa gore lekgobo mo go bone le ntshiwa gotlhelele mo Botswana.
Muzila o buile jalo kwa phuthegong kgolo ya makgotla a Botswana Network of People Living with HIV and AIDS (BONEPWA+), ee neng e tshwaretswe gone kwa Tonota pele ga letsatsi la mafatshefatshe kgatlhanong le mogare wa HIV le bolwetse jwa AIDS la kgwedi ya Morule a rogwa. ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������tse di gasame le motse otlhe.
E ntse e le mo go tsa borukutlhi, dirukutlhi tsa Kweneng, bogolo jang tse di tswang kwa motseng wa Thamaga, jaanong di suteletse kwa Kumakwane di ne tsa leka go senya maitiso a moopedi o o tumileng wa Rhumba, Frank Franco Lesokwane ka go setsha batho. Se se ne sa paletetsa mapodise, masole le mapodise a kgalemelo lenyatso go tla go laola seemo le go tshwara bangwe ba ba tsenenweng ke bosinyi mo tlhogong. E ntse e le mo go tsa borukutlhi baagi ba motse wa Oodi mo kgaolong ya Kgatleng ka Labotlhano ba ne ba itumela thata morago ga go tshwarwa ga dirukutlhi dingwe tse di ntseng di tlhasetse motse o, ka go utswa mo marekisetsong le mo malwapeng.